بررسی دیدگاه های علوم قرآنی آیت الله سبزواری در تفسیر مواهب الرحمن

چکیده : دست یابی به دیدگاه های علوم قرآنی علما از اهمیت فراوانی برخوردار است .علت آن نیز در مقدمه بودن آن برای علم تفسیر بوده که عدم شناخت آن سبب لغزش مفسر می باشد. در این پایان نامه، دیدگاه های علوم قرآنی سید عبدالاعلی سبزواری در تفسیر مواهب الرحمن، مورد بررسی قرار گرفته است . از آنجا که بسیاری از مجلدات مواهب الرحمن چاپ نگردیده روشن است که تکمیل دیدگاه های سبزواری نیز در گرو چاپ مجلدات باقی مانده می باشد. سبزواری به دنبال نگارش تفسیری روان و آسان به اظهار دیدگاه های علوم قرآنی سهل الفهم خویش پرداخته که آنچه از غور و بررسی مجلدات چاپ شده به دست می آید؛ آن است که وی در برخی موضوعات، هم عقیده گروهی از علما گردیده و اگر در بخشی نیز مخالف دیگران به اظهار نظر پرداخته باشد؛ با استناد به شواهد نقلی و گاه عقلی ،مطا بق با فهم عرف ، رأی خود را ابراز نموده است. سبزواری در بیان وحی و حقیقت وحی، آن را از اسراری دانسته که فقط خدا، فرشته وحی و پیامبر از آن آگاهند. از نظر ایشان شب قدر، زمان نزول دفعی قرآن بوده و نزول تدریجی آن نیز در زمان ومکان های مختلف صورت گرفته است. وی همان گونه که تعدد نزول را پذیرفته از تعدد عروج نیز سخن رانده، سید سبزواری هدف از تعدد نزول را تکریم قرآن، پیامبر و گرامیداشت بنی آدم عنوان نموده است. محقق فقید از محکم و متشابه نیز به عنوان امور فطری یاد نموده و ملاک تشخیص آن را عرف عادی می داند. ایشان همچنین تحدی قرآن در تمام جهات را بیانگر کمال واعجاز آن دانسته است. سبزواری ضمن پذیرش نسخ، هدف منکران آن را عدم قبول شرایع آسمانی عنوان می نماید. وی معنای صحیح آیات را در قراءت عاصم یافته است.. سبزواری در مباحث علوم قرآن صاحب نظر بوده و به اظهار عقیده پرداخته است. البته ایشان اجتهاد خویش را مستند به منابع چهارگانه کتاب، سنت، عقل و اجماع نموده، که بیشتر از سنت و روایات بهره جسته است.